В. Һыҙыҡса аша яҙыу

В.    Һыҙыҡса аша яҙыу. Бер үк йәки бер иш һүҙҙәрҙе ҡабатлау юлы менән яһалған ҡушма һүҙҙәр һыҙыҡса аша яҙыла.

1. Бер үк һүҙ: а) буй-буй, ваҡ-ваҡ, матур-матур, тимгел-тимгел, төрлө-төрлө, юлаҡ-юлаҡ, саҡ-саҡ, бер-бер;

б)    илай-илай, көйшәй-көйшәй; туҡтап-туҡтап, әҙләп-әҙләп.

2. Бер иш һүҙҙәр: а) ағай-эне, аң-белем, баш-тояҡ, бәлә-ҡаза, ир-ат, йәш-елкенсәк, ҡайғы-хәсрәт, талаш-тартыш, тел-әҙәбиәт, туған-ырыу, физика-математика, эшсе-крәҫтиән, юҡ-бар, төньяҡ-көнсығыш;

б) кәкре-бөкрө, аллы-гөллө, күкле-йәшелле, эреле-ваҡлы; ингән-сыҡҡан, килгән-киткән, күргән-белгән, ҡаҡҡан-һуҡҡан, ҡасҡан-боҫҡан, тапҡан-таянған;

в) айырым-асыҡ, көс-хәл (менән), ярым-ярты; ваҡытлы-ваҡытһыҙ, белер-белмәҫ, уҡыр-уҡымаҫ, эшләр-эшләмәҫ; йәйен-ҡышын, көнө-төнө; аллы-артлы, арлы-бирле, аҫлы-өҫлө, иртәле-кисле, уңлы-һуллы, яҙлы-көҙлө, килделе-киттеле, ағалы-энеле, аталы-уллы, абына-һөрөнә, бата-сума; ҡасып-боҫоп, өҙөп-йолҡоп;

г) ул-был, уға-быға, унан-бынан, унда-бында;

ғ) аһ-зар, ай-һай һ. б.

3. Төп һүҙ менән уның эйәрсене:

а) ҡыйыш-мыйыш, ҡырлы-мырлы, салыш-солош, тишек-тошоҡ, һыныҡ-мыныҡ, ярты-йорто;

б) алпан-толпан, ашыҡ-бошоҡ, һирәк-мирәк, әрәм-шәрәм, әштер-өштөр, берәм-һәрәм, кирле-мирле һ. б.

4. Эйәреп килгән ара ярҙамлыҡ исеме: икәү-ара, үҙ-ара, район-ара, халыҡ-ара һ. б.

5. Эйәреп килгән фәлән, маҙар кеүек һүҙҙәр:

а) кеше-фәлән, күстәнәс-фәлән; эт-маҙар, бүре-маҙар;

б) күрһә-фәлән, уҡыһа-фәлән һ. б.

6. Эйәреп килгән ни һәм нитеү һүҙе:

а) арбаһы-ние, тауышы-ние;

б) уйлап-нитеп, оялып-нитеп; алһа-нитһә, күрһә-нитһә һ. б.

7. Ҡушар йөрөгән атамалар: генерал-майор, дизель-мотор, премьер-министр, штаб-квартира.

8. Сәйәси фирҡә һәм йүнәлештәрҙең, улар эсенә ингән кешеләрҙең ҡушар атамаһы, ошо атамаларҙан яһалған шартлы сифаттар:

а) марксизм-ленинизм, социал-демократия, анархо-синдикализм, социал-демократ;

б) марксистик-ленинсы, социал-демократик һ. б.

9. Ҡатмарлы үлсәү берәмектәре: киловатт-сәғәт, тонна-километр һ. б.

10. Көсәйтеү киҫәксәһе менән килгән ҡатмарлы һүҙҙәр: ап-аҡ, бәп-бәләкәй, йәп-йәшел, кәп-кәкре, нап-насар, тап-таҡыр, төп-төҙ, күм-күк; сем-ҡара, дөм-ҡараңғы, өр-яңы, көпә-көндөҙ.

11. Ике өлөшө лә бер үк һүҙҙән торған һүҙ бәйләнеше араһындағы грамматик форма юғалғанда: үҙ-үҙен, бер-береһен һ. б.

12. Ҡабатланған бер үк һүҙ грамматик форма менән бәйләнһә лә, ике һүҙ дөйөм бер мәғәнә алғанда:

а) асыҡтан-асыҡ, буйҙан-буй; берҙән-бер, берен-бере, үҙенән-үҙе;

б) батырҙарҙың-батыры, матурҙарҙың-матуры, зәһәрҙең-зәһәре;

в) ҡыҫҡарғандан-ҡыҫҡара, көсәйгәндән-көсәйә, ҡыҙғандан-ҡыҙа;

г) күҙгә-күҙ (ҡарап), ҡулға-ҡул (тотошоп) һ. б.  

13. Ике сик араһын белдергән һүҙҙәр һәм һандар һыҙыҡ аша яҙыла: Өфө – Мәскәү поезы, 1976 – 1980 йылдар, 4 – 5 метр һ. б.